Komu zawdzięczamy wynalazek sauny? Jak zmieniał się stosunek Polaków to tej formy relaksu i wypoczynku? Odpowiedzi znajdziecie w poniższym artykule.

Sauna sucha vs. parowa

Intuicja podpowiada, że saunę wymyślili Finowie. Sąd ten jest jednak prawdziwy tylko połowicznie. Chcąc być precyzyjnym, trzeba dokonać rozróżnienia na saunę suchą oraz parową. O ile tę pierwszą rzeczywiście opatentowali mieszkańcy Skandynawii, o tyle druga ma zupełnie odmienny rodowód. Na podstawie badań archeologicznych udało się ustalić, że pierwsze sauny o cechach sauny parowej pochodzą z VII w.p.n.e, z terenów Centralnej Azji. Prototypy saun parowych przypisuje się ludom Scytów (koczownicze plemię irańskie), zamieszkujących tereny na północ od Morza Czarnego. Przedstawiciele ludów irańskich jako pierwsi dostrzegli też pozytywny wpływ sauny na zdrowie. Swój wkład w rozwój saun parowych wnieśli także Słowianie, czego dowód stanowi poświęcony im wpis w kijowskiej Kronice Nestora (datowany na 1133 r.).

Sauna jako element fińskiej kultury

Sauna parowa jest za to bezsprzecznie fińskim osiągnięciem. Ten niewielki kraj położony na Półwyspie Skandynawskim cechuje się najdłuższymi, nieprzerwanymi tradycjami związanymi z sauną. Pierwsze udokumentowane wzmianki o korzystaniu z sauny w Finlandii pochodzą z XI wieku, wg szacunków historyków mogło mieć to miejsce nawet znacznie wcześniej. Prymitywne sauny, w postaci dziury wykopanej w ziemi, wypełnionej kominkami z kamieniami w środku, które co jakiś czas podlewano wodą, by podnieść temperaturę, wznoszone były przez zamieszkujących wówczas Finlandię Normanów. Tego typu pomieszczenia służyły im jako ciepłe schronienia na zimę, uważali je również za doskonałe miejsce, aby pozbyć się brudu i wyleczyć się z wszelkiego typu chorób (także tych psychicznych).

Współcześnie sauna stanowi bardzo istotny element fińskiej kultury. Wg aktualnych szacunków w Finlandii działa ponad 1,5 mln saun, z czego większość znajduje się w domach prywatnych (statystycznie jedna sauna przypada na 2,5 mieszkańca!). Tak jak w Polsce zaprasza się gości na kawę czy herbatę, w Finlandii za zaszczyt uznaje się zaproszenie do kąpieli w rodzinnej saunie.

Stosunek Polaków do sauny

Stosunek Polaków do sauny zmieniał się na przestrzeni wieków. Złotym okresem dla saun parowych było średniowiecze, kiedy cieszyły się one niezwykłą popularnością. Począwszy od XVI wieku, obserwowany był spadek zainteresowania tą formą relaksu, w związku z szerzącymi się plotkami na temat panującego w saunach pijaństwa i rozwiązłości seksualnej. Korzystanie z sauny ponownie stało się modne w latach 30 XX w. po tym, jak Finowie na nowo wypromowali kąpiele parowe podczas Igrzysk Olimpijskich organizowanych w Monachium. Obecnie sauny cieszą się rosnącą popularnością i są standardem w klubach fitness, na basenach czy w centrach SPA&WELLNESS.